Automatyczny animator rynku (AMM) to rodzaj protokołu zdecentralizowanej giełdy (DEX). Wykorzystuje algorytm matematyczny, aby ułatwić automatyczny handel aktywami, eliminując potrzebę tradycyjnych animatorów rynku i ksiąg zleceń. W przeciwieństwie do konwencjonalnych giełd, które dopasowują kupujących i sprzedających w celu ustalenia cen, AMM wykorzystują podejście oparte na formule, w którym ceny transakcyjne są wyprowadzane algorytmicznie. Innowacja ta jest integralną częścią rozwijającej się dziedziny zdecentralizowanych finansów (DeFi), oferując bardziej zdemokratyzowane środowisko handlowe, które jest otwarte, przejrzyste i dostępne dla każdego, kto ma dostęp do Internetu.
AMM są wyjątkowe, ponieważ ich działanie opiera się całkowicie na płynności dostarczanej przez użytkownika. Uczestnicy, znani jako dostawcy płynności, deponują środki w pulach płynności. W zamian często otrzymują opłaty generowane z transakcji lub inne zachęty, takie jak nagrody za yield farming. System ten nie tylko zapewnia platformę do handlu, ale także zachęca użytkowników do przyczyniania się do płynności, zapewniając, że ekosystem pozostaje płynny i funkcjonalny przez całą dobę.
Podstawowy mechanizm AMM obejmuje pule płynności i wstępnie zdefiniowany algorytm wyceny. Pule płynności są zasadniczo zbiornikami tokenów zablokowanych w smart kontrakcie. Pule te służą jako rynki, na których zawierane są transakcje. Każdy może wpłacić parę tokenów do puli, a stosunek tych tokenów określa cenę początkową. Ten proces wpłat pomaga zdecentralizować tworzenie rynku i pozwala praktycznie każdemu stać się dostawcą płynności, co stoi w kontraście do tradycyjnych systemów finansowych, które wymagają scentralizowanych pośredników lub określonych podmiotów finansowych w celu ułatwienia transakcji.
Gdy transakcja jest wykonywana, algorytm wyceny – zazwyczaj coś w rodzaju wzoru na stały iloczyn 𝑥∗𝑦=𝑘 – automatycznie określa cenę aktywów. Ta formuła zapewnia, że całkowita wartość pozostaje stała, nawet jeśli poszczególne ilości tokenów ulegają zmianie. W rezultacie ceny dostosowują się w oparciu o podaż i popyt w ramach puli. To zautomatyzowane podejście pozwala na ciągły i wydajny handel bez konieczności posiadania księgi zleceń lub interwencji człowieka w celu dopasowania transakcji, znacznie usprawniając proces.
Kluczową cechą AMM jest zdecentralizowany handel bez zezwoleń. Każdy, kto ma dostęp do sieci, może wchodzić w interakcje z pulą płynności, angażować się w handel i zapewniać płynność. Ten otwarty charakter jest wyraźnym odejściem od tradycyjnych finansów, w których systemy obrotu często mają bariery wejścia. Co więcej, ponieważ transakcje te są realizowane za pośrednictwem smart kontraktów na blockchainie, dziedziczą one takie właściwości, jak przejrzystość, bezpieczeństwo i odporność na cenzurę, które są cechami charakterystycznymi zdecentralizowanych aplikacji. Użytkownicy powinni być jednak świadomi potencjalnego ryzyka, takiego jak nietrwała strata i rozważyć wpływ dużych transakcji na ceny rynkowe ze względu na ograniczony rozmiar puli płynności.
Automatyczni animatorzy rynku (AMM) i modele księgi zleceń zapewniają odrębne ramy ułatwiające transakcje na rynku kryptowalut. AMM działają w sposób zdecentralizowany, wykorzystując pule płynności i predefiniowane formuły matematyczne (takie jak 𝑥∗𝑦=𝑘) do określania cen aktywów, umożliwiając ciągły i automatyczny handel bez potrzeby bezpośredniej interakcji kupujący-sprzedający. Model ten pozwala każdemu stać się dostawcą płynności, wnosząc wkład do puli i zarabiając w zamian opłaty, co demokratyzuje proces animacji rynku. Z kolei modele księgi zleceń są tradycyjnie wykorzystywane przez scentralizowane giełdy i zależą od dynamicznej listy zleceń kupna i sprzedaży po różnych cenach, które są dopasowywane w czasie rzeczywistym w celu realizacji transakcji. System ten opiera się na tradycyjnej ekonomii podaży i popytu w celu ustalenia cen, oferując bardziej precyzyjne odkrywanie cen i potencjalnie większą płynność dla popularnych aktywów, ale wymaga bardziej zaawansowanej wiedzy handlowej i kapitału od jego uczestników.
Chociaż AMM są chwalone za ich decentralizację i zdolność do zapewnienia stałej płynności, mogą one cierpieć z powodu takich kwestii, jak poślizg cenowy i nietrwała strata, szczególnie w przypadku dużych transakcji lub mniej popularnych aktywów. Z drugiej strony, księgi zleceń mogą oferować bardziej wydajny handel i mniejszy wpływ rynkowy na transakcję, ale centralizują kontrolę i mogą narażać traderów na takie kwestie, jak manipulacja cenami i przestoje na giełdzie. Przydatność każdego modelu różni się w zależności od preferencji użytkownika, przy czym AMM są wiodące w środowiskach ceniących dostępność i decentralizację, takich jak DeFi, a księgi zleceń pozostają standardem w konwencjonalnych platformach transakcyjnych dążących do wydajnych operacji rynkowych i dokładności cen.
● Decentralizacja: AMM działają bez centralnych organów, zmniejszając ryzyko scentralizowanych awarii i oferując większe bezpieczeństwo.
● Dostępność: Każdy może handlować lub zapewniać płynność na AMM, dzięki czemu rynki finansowe stają się bardziej dostępne dla szerszego grona odbiorców.
● Stała płynność: AMM zapewniają stałą płynność, umożliwiając handel w dowolnym momencie, co jest szczególnie korzystne w przypadku mniej popularnych aktywów.
● Uproszczony handel: Dzięki brakowi potrzeby korzystania z tradycyjnych ksiąg zleceń, AMM wykorzystują algorytmy do ustalania cen, upraszczając proces handlowy.
● Nietrwała strata: Dostawcy płynności ryzykują utratę pieniędzy, jeśli ceny aktywów w puli płynności ulegną znacznej zmianie.
● Poślizg cenowy: Duże transakcje mogą znacząco wpływać na ceny w mniejszych pulach, potencjalnie prowadząc do wyższych kosztów dla traderów.
● Ryzyko związane ze smart kontraktami: AMM opierają się na smart kontraktach, które mogą zawierać błędy lub luki i prowadzić do utraty środków.
● Efektywność kapitałowa: AMM mogą blokować duże kwoty kapitału w pulach płynności, które mogą być wykorzystywane nieefektywnie, prowadząc do niższych zwrotów.
● Uniswap: Jest to wiodący AMM, znany z przyjaznego dla użytkownika interfejsu i elastyczności w obsłudze różnych tokenów opartych na Ethereum. Uniswap wykorzystuje formułę, która zapewnia dostawcom płynności możliwość oferowania aktywów bez dużego wpływu na cenę.
● SushiSwap: Początkowo klon Uniswap, SushiSwap wyróżnia się oferując dodatkowe funkcje, takie jak zarządzanie za pośrednictwem tokena SUSHI, a część opłat wraca do posiadaczy tokenów.
● Curve Finance: Koncentrując się na stablecoinach, Curve jest przeznaczony do wysoce wydajnych swapów między aktywami, które mają mieć stabilne wartości, takie jak stablecoiny w USD, oferując minimalny poślizg.
● Balancer: Unikalny ze względu na możliwość stosowania niestandardowych proporcji w pulach płynności Balancer pozwala użytkownikom tworzyć pule z maksymalnie ośmioma różnymi tokenami w dowolnej proporcji, a nie tylko typowy podział 50/50.
● PancakeSwap: Popularny wśród użytkowników poszukujących niższych opłat PancakeSwap działa na BNB Smart Chain, który jest tańszy i szybszy niż Ethereum i oferuje podobne funkcje jak Uniswap i SushiSwap.